Terugblik | ACN presenteert | 22.08.2023 | 19:30-21:30
Nijmegen heeft stadseiland Veur-Lent in het hart gesloten. In de stadspeiling vorig jaar verkoos een overtuigende meerderheid van de respondenten de variant ‘Waalpark’, waarop de gemeenteraad besloot het eiland niet verder te bebouwen. Dat betekent dat Veur-Lent vooralsnog blijft zoals het is: een plek die minimaal bewoond is en waar recreanten fietsen, wandelen of zwemmen. Maar in hoeverre is het toekomstige Waalpark ook een plek voor de natuur? En hoe zouden we het stadseiland inrichten als de ontmoeting tussen mens en natuur centraal staat?
Tijdens het ACN-programma ‘Stadsgesprek Stadseiland’ stelde Rijksadviseur Jannemarie de Jonge dat onze blik op het stadseiland eenzijdig is, omdat de focus ligt op wat de mens wil: bouwen, recreëren en wonen. Dat ging volgens haar voorbij aan de vraag waar de rivier en haar onderwaterleven zelf bij gebaat zijn. Om die vraag te beantwoorden gingen we met bioloog Kees te Velde (Universiteit Leiden) en geluidskunstenaar Marieke van de Ven luisteren naar de Waal.
We startten met een korte oefening om de oren te spitsen en hengelden vervolgens een onderwatermicrofoon de Waal en Spiegelwaal in om live te luisteren naar de wereld onder de waterspiegel. Aanvullend beluisterden we geluidopnames van de Waal bij Nijmegen – gemaakt door Van de Ven – en opnames van andere Nederlandse rivieren uit het onderzoek van Te Velde. We hoorden hoe bootgeluiden, autoverkeer en andere verstoringen klinken en luisterden naar waterkevers, smakkende snoekbaarzen en de stromende rivier. Te Velde legde hierbij uit wat deze geluiden betekenen voor mens én dier.
Luisteren naar de Waal Met deze expeditie startte het project ‘Luisteren naar de Waal’, waarin ACN onderzoekt welke kansen de inrichting van het stadseiland biedt wanneer de Waal en haar onderwaterleven het vertrekpunt vormen. Dieren onder de waterspiegel communiceren en navigeren namelijk met geluid, maar dat wordt vaak verstoord door menselijke activiteit. De geluidsopnames gemaakt tijdens deze expeditie worden geïnterpreteerd en verwerkt tot een podcast.
Over de rondleiders
Kees te Velde onderzoekt als bioloog de effecten van natuurlijk en menselijk geluid op vissen en andere onderwaterorganismen, een ondergeschoven kindje binnen de aquatische wetenschap. Met zijn onderzoek wil hij bijdragen aan het herstel en behoud van het aquatische ecosysteem.
Marieke van de Ven is geluidskunstenaar en componist en maakt geluidswandelingen, podcasts, audioverhalen, elektroakoestische composities en veldopnames. Haar composities zijn geïnspireerd door allerlei geluiden uit stad en natuur, van een voorbijrijdende fiets tot de stroming van de rivier.
Dit project is geïnspireerd op het werk van Ambassade van de Noordzee en een vervolg op ‘Bij eb is je eiland groter’, waarin ACN en Wintertuin | De Nieuwe Oost de identiteit van stadseiland Veur-Lent onderzochten.
Foto: Tijs van Leur