Kennisdag Groningen bezoekt Nijmegen

Stad vol verlangen| 28.06.2025 | terugblik

In het kader van de Groninger Architectuurmaand en -prijs organiseerde ACN in samenwerking met GRAS twee kennisdagen. Op 28 juni trapte ACN af met een ­uitgebreid programma ­rondom ­actuele Nijmeegse ­ opgaves, samengesteld voor ­ Groningse professionals uit de bouwsector. Op 4 ­oktober bezocht Nijmegen ­ Groningen. Welke verlangens ­ken­ merken de stadsontwikkeling van beide steden en wat kunnen ze van elkaar leren?

De dna’s van Nijmegen en Groningen kennen misschien wel meer overeenkomsten dan verschillen. Beide zijn middelgrote Nederlandse steden, met een relatief grote studentenpopulatie en een oververtegenwoordiging van politiek links in de gemeenteraad. En ruimtelijk gezien staan de  twee steden voor vergelijkbare uitdagingen: een ingrijpende spoorontwikkeling, een omvangrijke binnenstedelijke woningbouwopgave en een prangend mobiliteitsvraagstuk.

Toch zijn er ook veel verschillen in de aanpak van vergelijkbare opgaves. Zo legt Groningen met zijn Handboek Hoger Bouwen in zijn verdichtingsopgave het accent op de leefkwaliteit en leefbaarheid van hoogbouw, terwijl Nijmegen met zijn omgevingsvisie De nabije stad focust op nabijheid van voorzieningen in acht onderscheidde stedelijke ­ omgevingen. Een kennisuitwisseling over deze twee benaderingen van de woningbouwopgave stond daarom centraal tijdens de ochtend.

Broedplaatsen

Na een kort welkom door wethouders Noël Vergunst (gemeente Nijmegen) en Rik van Niejenhuis (­gemeente Groningen) vertelde strategisch planoloog Kristiaan Laumen in vogelvlucht over de ruimtelijke uitdagingen waarvoor Nijmegen staat, richting een sociale, ­ gezonde, duurzame en economisch veerkrachtige stad. Zijn ­ presentatie was de introductie op een dagvullend programma, waarin stil werd gestaan bij de ontwikkeling van het NYMA-kwartier, het Stationsdistrict en Waalfront.

Stedenbouwkundige Ingrid van de Vossenberg gaf een korte toelichting op de omgang van Nijmegen met creatieve broedplaatsen in het NYMA-kwartier, gevolgd door rondleidingen van architecten Bas de Vries en Roy van Maarseveen door NYMA Makersplaats en De Vasim. De delegatie uit Groningen was in het bijzonder geïnteresseerd in de unieke ontwikkelstrategie achter het gebied, om lessen uit te trekken voor hun Suikerterrein. Vooral het gegeven dat de NYMA Makersplaats tot stand is gekomen zonder tussenkomst van een ontwikkelaar – de organisatie achter het initiatief was zelf de ‘gelegenheidsontwikkelaar’ – wekte de belangstelling.

 Kennisdagen in Nijmegen en Groningen

Hoger bouwen en nabijheid

Na de lunch stond een kennissessie over ­ binnenstedelijk bouwen op het programma. Laumen vertelde ­ allereerst over de Nijmeegse strategie om een nabije stad te ­ worden, en de uitdaging om vooral ook een sociale en ­ rechtvaardige stad te blijven. Woningbouwopgaves­ binnen de stad moeten niet alleen nieuw draagvlak voor voor­ zieningen creëren, maar ook bijdragen aan gemeenschapsvorming.

Groningen vloog zijn binnenstedelijke woningbouwopgave aan vanuit een andere hoek, vertelde stedenbouwkundige Ruben Wiersma (Atelier Stadsbouwmeester). Hij lichtte de kersverse hoogbouwvisie voor Groningen toe getiteld Handboek Hoger Bouwen. ‘Het gaat ons niet alleen om hoge torens, maar om alle gebouwen vanaf vijf ­ verdiepingen’, vertelde hij. Het doel van het Groningse handboek is om het gesprek over de kwaliteit van bouwplannen in de stad te bevorderen tussen projectontwikkelaars, ontwerpers, de gemeente en inwoners.

Lessen voor thuis

Aansluitend op de kennissessie splitste de groep zich op en werden twee Nijmeegse praktijkvoorbeelden van­ binnenstedelijk verdichten bezocht: het Waalfront en­ Stationsdistrict. Landschapsarchitect Mathieu Schouten en projectdirecteur Berry Evers leidden een groep rond langs het Waalfront, een binnenstedelijk herontwikkeling van industrie naar wonen. Gebiedsmanager Paul Matthieu liet een deel van de Groningse delegatie kennis maken met de toekomstige plannen voor het Stations­ district.

Kennisdag Groningen en Groninger Architectuurprijs

Op 4 oktober nam ACN een Nijmeegse delegatie mee naar Groningen voor presentaties en projectbezoeken over lokale ruimtelijke ontwikkelingen. Wat bijbleef was het hoogwaardige Groningse architectuurklimaat, dat diep geworteld is in de nauwe samenwerking tussen GRAS, Atelier Stadsbouwmeester en gemeente Groningen. De kwaliteit van de architectuur, de vele manifestaties en­ ontwerpwedstrijden, het lokale ambitieniveau en de rol die GRAS ook had voor de regio maakten grote indruk op de Nijmeegse delegatie.

Aansluitend op de kennisdag in Groningen vond de­ uitreiking van de Groninger Architectuurprijs plaats, dat in 2024 een door ACN samengestelde Nijmeegse ­ vak­ jury kende – bestaande uit Jooske Baris, Martin-Paul Neys, Mathieu Schouten, Coralie van der Burg, Koen Geraedts en Paul van Doorn. Het project Werkmanhof van Zofa Architecten werd tot winnaar verkozen van de Groninger­ Architectuurprijs 2024.

Nijmeegse jury Groninger Architectuurprijs 2024