Terugblik ACN college | 07.11.2023 | 20:00 - 21:30 uur | LUX
In hoeverre moet klimaatbestendigheid bepalend zijn voor architectuur? In 2023 nodigde ACN (interieur)architecten, kunstenaars en wetenschappers uit om te reflecteren op het thema ‘vorm volgt klimaat’. Deze keer sprak Jacob Voorthuis, universitair hoofddocent Filosofie van de gebouwde omgeving aan de TU/e, over klimaatbestendige architectuur.
Een filosoof vragen een duurzame toekomst te verbeelden is vragen om problemen, waarschuwde Jacob Voorthuis ons al vroeg in zijn college: je krijgt dan namelijk iets totaal anders dan je verwacht. Verwacht van een filosoof niet dat hij de weg uit de puinhoop weet te wijzen, want de taak van een filosoof is het stellen van vragen.
Voorthuis nam het publiek in zijn ACN college mee op een zoektocht naar het juiste, naar hoe dat te bepalen. Onderweg klopte hij aan bij vele grote denkers, zoals Nietzsche, Kierkegaard, Aristoteles en Plato, maar ook bij schrijvers als Orwell en Beckett. Het was een tocht die leidde naar vele antwoorden, en daarmee nog meer vragen.
Doormodderen
Een van de veerkrachtige inzichten die Voorthuis formuleerde was het principe van het doormodderen. Wij zijn allemaal maar mensen, mensen die proberen om het zo goed mogelijk te doen. In de zoektocht naar het juiste bestaan geen universeel pasklare antwoorden: de beste oplossingen zijn vaak situationeel maatwerk. Want mensen zijn onbepaalde wezens. Wezens die kunnen blijven leren, kunnen blijven groeien. We weten niet eens waar we toe in staat zijn, omdat we niet de toekomst in kunnen kijken. “Dat is het wonderlijke van de mens”, zei Voorthuis, ‘het niet weten waar we werkelijk toe in staat zijn. Daarom is het belangrijk dat we onszelf grondig blijven ondervragen, en niet te snel op één antwoord afgaan.”
Houtbouw
Dit ACN college van Voorthuis was een frisse wind. Waar in voorgaande colleges het belang van bouwen met hout veelvuldig benadrukt werd, liet Voorthuis een totaal ander geluid horen door vragen te stellen en te problematiseren. Dat deed hij door te wijzen op de donkere kant van houtbouw, met name in de aanvoer van het hout - waar inmiddels zoveel criminaliteit mee gemoeid is dat de gewelddadige globale drugshandel daar schril bij afsteekt. Ook ging hij in op overbevolking, dat een onoverkomelijk probleem vormt waar geen antwoord op is - al zijn er in het verleden wel pogingen gedaan een oplossing hiervoor te vinden.
Schoonheid
Na afloop van zijn inspirerende college werd Voorthuis geïnterviewd en waren er verschillende vragen uit het publiek, bijvoorbeeld over hoe om te gaan met dreigend nihilisme en pessimisme.
“Schoonheid zit in alles,” antwoordde Voorthuis, “maar begrip, het werkelijk begrijpen van iets, is een onontbeerlijk onderdeel van de ervaring van schoonheid.”
Over Jacob Voorthuis
Als universitair hoofddocent geeft Jacob Voorthuis al jaren memorabele colleges aan de TU Eindhoven, over de relatie tussen ruimtelijke praktijk en ontwerp. Hij is ook verbonden aan de academies van bouwkunst in Groningen, Tilburg en Rotterdam, en initiatiefnemer van The Philosophical Table: a club for thinking about things. Voorthuis studeerde af als kunsthistoricus aan Universiteit Leiden, waar hij zich specialiseerde in kunsttheorie en esthetiek. Ook schreef hij het boek Het ontwerpgesprek, een filosofie van ontwerpen.
Beeld: Lucas van der Wee
Datum: dinsdag 7 november
Tijd: 20:00 - 21:30 uur
Locatie: LUX, Nijmegen
