top of page
Foto van schrijverACN

Terugblik: Plaatsmaken voor de broedplaats

Stadszaken | 21-05-2024 | terugblik


Wat is de waarde van kunstenaars en creatieven voor Nijmegen? En hoe verankeren we die waarde in het weefsel van de stad? In aanloop naar een nieuw broedplaatsenbeleid voor Nijmegen organiseerde ACN een debat over de plek van kunst en cultuur in de stad.

Illustratie: Chris Poulissen


Dat de waarde van kunstenaars en creatieven voor Nijmegen een belangrijk onderwerp is, bleek al uit de flinke opkomst voor dit debat. Ongeveer 130 mensen kwamen op 21 mei naar de NYMA Makersplaats - een plek die door spreker Rinske Brand tot “een van de mooiste voorbeelden van broedplaatsen in Nederland” werd bestempeld, die “ontstaan is door een uniek samenspel van de oprichters, de gemeente, de provincie en de financiers.”


Het debat vond plaats in de aanloop naar een nieuw broedplaatsenbeleid van de Gemeente Nijmegen, dat tegen het einde van dit jaar gepresenteerd zal worden. Sprekers waren Rinske Brand, die onderzoek deed naar zeven toonaangevende Nederlandse broedplaatsen, Noël Vergunst (Gemeente Nijmegen), Bas de Vries (mede-oprichter NYMA Makersplaats) en Arno Hallie (ontwikkelingsmanager AM). Het debat werd geleid door Michiel Hulshof (Tertium). Onder het publiek bevonden zich vele kunstenaars en creatieve ondernemers, maar ook beleidsmakers en ontwerpers. 

Rinske Brand over Nederlandse broedplaatsen. Foto: Anne Hopman

Heft in eigen hand

Rinske Brand lichtte haar visie op cultuurgedreven stadmaken toe, waarbij ze dieper inging op enkele succesvolle voorbeelden van broedplaatsen in Nederland en het buitenland. Ook illustreerde ze hoe belangrijk het is voor creatieven om het heft in eigen hand te nemen, door bijvoorbeeld vooraf duidelijke afspraken te maken over financiën en tijdsduur wanneer er vastgoed in het spel is. Daarbij benadrukte ze het belang van transparantie en een gelijk speelveld, waarin alle betrokken partijen elkaars wereld kennen. “We leven nou eenmaal in een wereld waar alles wordt doorgerekend naar euro’s en excel-sheets. Daar komt bij dat het voor mensen binnen de vastgoedwereld vaste prik is om te onderhandelen, terwijl veel creatieven dat niet gewend zijn. Maak daarom op voorhand duidelijke afspraken met elkaar. Wees je er daarnaast bewust van dat de kracht in het collectief zit, dus verenig je met andere creatieve ondernemers.”


Eigen rol

Bas de Vries sloot hierbij aan door meer te vertellen over de ontstaansgeschiedenis van de NYMA Makersplaats en de manieren waarop er tijdens het langdurige proces successen werden geboekt. “Om deze plek voor elkaar te krijgen zijn we in de huid van de ontwikkelaar gekropen en hebben we experts ingeschakeld wanneer dat nodig was. Door een beperkt eigen vermogen was het ook van groot belang om veel dingen zelf aan te pakken. Ik vind het te makkelijk om een vastgoedontwikkelaar als boeman te zien, want dat is ook gewoon een vak. Ik denk eerder dat iedereen een eigen rol heeft binnen een dergelijk proces, en dat juist het faciliteren van een goede samenwerking een succesvol resultaat zal opleveren.”


Verdeling van waarde

Tijdens deze avond werden verschillende stellingen gepresenteerd over waardecreatie, waar ook het publiek op kon reageren door gebruik te maken van de interruptiemicrofoon. Zo werd onder meer gesteld dat waarde gecreëerd door broedplaatsen achteraf verdeeld moet worden onder de betrokken kunstenaars en creatieven. Arno Hallie wees er op dat een dergelijke verdeling van waarde niet makkelijk te realiseren is, want hoe bepaal je wat het aandeel van alle partijen is geweest? “Het zou bijvoorbeeld beter zijn als creatieven zelf meer eigenaar worden binnen het proces.” Bas de Vries vulde aan dat het goed zou zijn om gecreëerde waarde deels te reserveren voor een volgende plek, bijvoorbeeld wanneer een tijdelijke broedplaats verhuist naar een volgende locatie.


Leegstand

Tegen het einde van het programma kwam ook leegstand aan bod, zoals bijvoorbeeld het groeiend aantal leegstaande winkelpanden in vele steden ten gevolge van de veranderende functie van de detailhandel. “Veel van dit soort winkels komen niet meer terug,” stelde Rinske Brand, “dus hier is een permanente oplossing voor nodig - bijvoorbeeld in de vorm van een culturele invulling.” Leegstand wordt ook veroorzaakt door wat Arno Hallie een perverse prikkel noemt: “Door de huurprijs van een leegstaand winkelpand te verlagen, daalt de waarde van het pand. Het is voor eigenaren daarom vaak voordeliger om de oude huurprijs vast te houden, zelfs als dat betekent dat het pand niet verhuurd wordt.” Een goede oplossing voor dit probleem vinden we bij onze zuiderburen, vertelde Rinske Brand: “In België betalen pandeigenaren een leegstandsheffing als het gebouwd niet verhuurd wordt. Dat geld belandt in een fonds, dat weer wordt gebruikt om nieuwe invullingen van dergelijke gebouwen te stimuleren.”


Divers beleid

Voor een succesvol broedplaatsenbeleid zijn een goede samenwerking en diversiteit van groot belang, werd tegen het einde van het programma geconcludeerd. “Dat betekent dat een broedplaats niet alleen een goede mix van functies heeft, maar ook een mix van permanente en tijdelijke invulling” lichtte Noël Vergunst toe. “Dat betekent voor ons als gemeente ook dat we soms dingen los moeten durven laten, om te ervaren wat dan goed of minder goed gaat.” Dat de waarde van kunstenaars en creatieven voor Nijmegen groot is, werd nog eens benadrukt door Rinske Brand: “Uit onderzoek is gebleken dat elke in cultuur geïnvesteerde euro maar liefst 22 euro oplevert.” En wat betreft een goede samenwerking: een écht goed beleid schrijf je door samen in een gelijkwaardige rol aan tafel te gaan zitten en de juiste vragen te stellen. Breng beleid en realiteit samen, was haar boodschap - daarvan wordt het broedplaatsenbeleid alleen maar beter.


Dit debat werd afgesloten met een literaire samenvatting door schrijver Moni Zwitserloot, die hieronder is terug te lezen:

Moni Zwitserloot vat de avond samen. Foto: Anne Hopman

in de stad staan gebouwen leeg

hulzen zonder inhoud

de doorzichtige belofte van geld


INTERRUPTIE


de rafelranden van de stad aan elkaar rijgen 

waardoor ze een geheel vormen

de stad als een geweven kleedje 


INTERRUPTIE?


wat als we alle nesten uit de stad verwijderen

er worden eieren gelegd

kwetsbaar liggen ze op de straat

een voetzool of autoband nooit ver weg


INTERRUPTIE


het broeit in de stad

druppels zweet lopen over onze lichamen naar beneden

we zitten op speciaal geplaatste bankjes 

kijken naar de hete kern

warmen ons vlees


nieuwe ideeën spuiten uit de roodgloeiende massa

druppen op de daken van de stad

hete vlokken schroeien de dakpannen

kietelen de inwoners in hun nekken


ideeën stromen over de straten, magma

we leren onze voeten opnieuw gebruiken

dansen op de gloeiende stenen


we vormen een cirkel rondom de broeiende kern

leggen de handen op elkaars hoofden

er klopt iets in de aders van onze nekken


we gaan uiteen kleine broeiende kacheltjes zijn we

we nemen de warmte mee naar huis in onze buiken


in al onze individuele ovens

bakken we de stad af


vragen ons af 

wie heeft het vuur aangestoken?

moeten we nog polijsten?

passen al onze individuele steden

in dezelfde tentoonstelling?

en welke titel zou die krijgen?

BOEM


na de uitbarsting ontspruiten nieuwe huizen

uit de vruchtbare aarde 

nieuwe mensen staan op onvaste poten

we leggen munten op elkaars tongen

slikken ze door en worden groter


ook deze wereld is een wereld die draait om geld

ook deze nieuwe wereld zit vol met afspraken

we gooien ze om elkaar heen als lasso’s

trekken aan elkaar tot we dichterbij komen


we braken munten uit, bergen met munten 

we bouwen er een kasteel van

het is groot maar is het stevig? 

wat is ons cement?


er staan wachters bij de poort

maar kijk er zitten al mensen in de torens

ze zijn via de munten naar boven gekomen


en daar bovenin de toren 

daar is de tentoonstelling

oneindig veel mogelijke steden

die zich als handen in elkaar verstrengelen 


Foto's: Anne Hopman

 

In Stadszaken bespreekt ACN actuele kwesties rondom belangrijke Nijmeegse stadsontwikkelingen. Belangrijke spelers krijgen het podium en gaan het gesprek aan met de stad.




1.210 weergaven

Gerelateerde posts

Alles weergeven

Comments


bottom of page