Het Architectuurcentrum Nijmegen organiseerde op donderdag 7 juli de thema-avond Bouwpakket: Tiny Housing in Nederland. Samen met de voortrekkers van de Tiny Houses movement, ontwerpers, bouwers, bewoners en beleidsmakers keken we naar de laatste ontwikkelingen op dit gebied.
Het programma startte om 20.00uur en duurde tot 22.00uur. Daarna was er tijd voor en borrel en bezichtiging van deze bijzondere woonvorm op BouwLab Nijmegen. Het gesprek werd geleid door nachtburgemeester Angela Verkuijlen.
Aan de hand van hun ontwerp en de bouw van één van de eerste Tiny Houses in Nederland lichtten ontwerpers Laurens van der Wal en Vincent Höfte toe wat de Tiny Houses movement is en waarom zij deze beweging gestart zijn. Er is veel enthousiasme onder jonge mensen (starters) op de woningmarkt, maar ook onder alleenstaanden die aan een tweede fase van hun leven willen beginnen. De behoefte is aantoonbaar: er zijn meer mensen op zoek naar kleinere woningen voor minder geld. Naast de genoemde doelgroepen kunnen ook de statushouders, studenten en zorgbehoevenden gerekend worden.
De Nederlandse exponent van Tiny Housing, zoals ook op het symposium in Almere te zien was, blijkt inventief en creatief. De kleine woning is vaak deel van een kleine gemeenschap, kan een toren zijn op een ‘restkavel’ in een Vinexwijk en is vaak flexibel en uitbreidbaar. Met name de flexibiliteit is essentieel om de woningen aan te laten sluiten bij de veranderende behoefte van de bouwer/bewoner.
Het volledig autarkisch wonen is ook een speerpunt binnen de Movement. Dit is echter geen dogma, maar een helder vertrekpunt. In de praktijk blijkt dat het aanleggen van alleerlei voorzieningen om een woning
zelfvoorzienend te maken duur en minder efficiënt dan het collectief inrichten van voorzieningen. Het is dus
goed om zich bewust te zijn van de ambitie, maar tegelijkertijd te kijken of de gekozen oplossing ook meteen
de beste is in een land waar een enorme infrastructuur aan NUTS voorzieningen aanwezig is.
Daniël Venneman is de derde spreker en hij laat zien wat er komt kijken bij het zelfvoorzienend maken van een Tiny House. Hij bouwde verschillende Tiny Houses, waaronder de ‘Hermit House’: een ecologische, op maat te maken kleine zelfvoorzienende woning. Ook staat hij uitgebreid stil bij de huidige regelgeving, de afmetingen van een (verplaatsbare) kleine woning in relatie tot de voorschriften in het Bouwbesluit. Uit het publiek komt de vraag hoe duur zo’n huis is en hoe je dat financiert. Daniël licht toe dat het een Tiny House zonder grond tussen de €40.000 en €80.000 kost en dat de financiering per bank verschilt. Financiering is eenvoudiger te realiseren bij een collectieve aanvraag, door het oprichten van een fonds.
Auke de Vor geeft een indruk van de Mill Home; een luchtdicht en energiezuinig Tiny House gemaakt voor
mensen die zelf bouwen niet zien zitten en een Tiny House willen kopen. Kant en klaar of naar eigen smaak in te richten. De Mill Home is een ‘woonproduct’ gefabriceerd door een fabriek in Mill, Noord-Brabant. De fabriek maakt naadloos in elkaar passende panelen waar het huis uit opgebouwd wordt en levert alle voorzieningen die nodig zijn om comfortabel te kunnen wonen. De ‘Single’ die ook op het BouwLab staat is een proefversie als opmaat naar de Duo die nu ingezet wordt als statushouderswoning. Met een schkering van te realiseren Duo’s zou integratie bevorderd kunnen worden door verschillende doelgroepen bij elkaar te laten wonen.
Aansluitend volgt een debat over de mogelijkheden van Tiny Housing in Nijmegen.
De gemeente Nijmegen reageert op de sprekers en op vragen uit het publiek. Aanwezig zijn:
Bert Velthuis, wethouder stedelijke ontwikkeling, grondbeleid, wonen en cultuur
Ingrid van den Vossenberg, stedenbouwkundige en projectleider Tijdelijk Anders Gebruik
Moniek van den Elzen, beleidsadviseur Wonen Bert Velthuis beaamt dat individualisering van de samenleving is de nieuwe realiteit en er is meer behoefte aan een individuele woning; de standaard plattegrond voldoet steeds minder en het bouwen van veel eengezinswoning is voor de toekomst niet duurzaam. Tiny Houses vormen daarom en relatief betaalbaar alternatief. Mensen houden geld over voor hun eigen leefwijze en zijn minder afhankelijk van hun hypotheeklasten, een goede ontwikkeling. Hij roept de gemeente op om zich in te spannen dergelijke oplossingen ook mogelijk te maken. Dit kan verder gaan dan woningen alleen; leerlingen aan het Monidialcollege bedachten bijvoorbeeld een restaurant en camping van Tiny Houses. Het zijn interessante ideeën, ook voor de bestaande stad.
Moniek van den Elzen haalt in dit verband Plant je Vlag aan. Een project waarbij particulieren zelf de grootte van hun kavel kunnen bepalen om hierop naar eigen inzicht hun huis te bouwen. De gemeente speelt met een dergelijk project in op de vraag. Met de mogelijkheid en het bestaan van Tiny Housing is de gemeente minder bekend en deze avond is daarom leerzaam. Ten slotte wordt opgemerkt dat gezamenlijkheid, bij een aanvraag richting de gemeente, ook in dit verband heel belangrijk is om deze nieuwe woonvorm mogelijk te maken.
Ingrid van den Vossenberg hoort veel interessante verhalen en is enthousiast over deze woonvorm. Maar ze heeft ook vragen. Nijmegen is geen buitengebied maar een stedelijke omgeving, terwijl de meeste beelden van deze woningen er nogal idyllisch uitzien. Waar zouden ze kunnen staan? Gemeente zitten daarnaast met grond die verkocht moet worden; de exploitatiedruk is hoog. Zomaar grond uitgeven gaat dus niet en er zal voor betaald moeten worden. Haar advies is om pioniers te zoeken die op een dergelijke manier willen wonen en zo de dichtheid van de woningen te vergroten. Deze ambitie ligt dan meer in lijn met die van de gemeente Nijmegen.
Laurens van der Wal reageert: Hij prijst de houding van de gemeente Nijmegen: enthousiasme en nieuwgierigheid vormen vaak een vruchtbare combinatie. De behoefte groeit en veel starters willen zo wonen, het zou dus mogelijk moeten zijn om een collectief plan in te dienen. Door kleine eenheden stapelen zijn juist grote dichtheden haalbaar, ook in de bestaande gebouwde omgeving.
Hij verwijst naar Space and Matter als een andere vorm van intekenen op ruimte in de stad. Of start je initiatief via crowdbuilding.nl
Uit het publiek komt de vraag of braakliggend terrein huren mogelijk is.
Ingrid van de Vossenberg geeft het Honigcomplex als voorbeeld. Het kan, maar de kosten moeten wel terugverdiend worden. Daarnaast is het tijdelijk anders gebruiken van braakliggend terrein politiek kwetsbaar: angst voor adoptie door inwoners kan zorgen voor conflict over de grond en het (teveel) uitgeven van belastinggeld.