Na een jaar stilte kregen we vorige week dan eindelijk een glimp van onze nieuwe kade te zien. Vorig voorjaar was er uit de potpourri aan ideeën een ‘scenario’ te voorschijn gekomen dat ‘natuurlijke vrijplaats’ werd genoemd. Aan de uitwerking daarvan is meer dan een jaar gewerkt. Belangrijkste thema’s: meer contact met het water, meer groen en vooral: géén auto’s! We zijn benieuwd wat er uit de hoed is getoverd!
Deze oude schets beloofde wat: . De verbindingen met de bovenstad en de Ooy zijn wezenlijk deel van de opgave. . Een dicht opeenstaande bomenrij op de hoogstwaterlijn, tegen de gevel, zovér mogelijk naar het westen doorlopend, trekt de groene verbinding met de polder de hele kade over.
. De kade zelf wordt voor een belangrijk deel afgegraven, en wordt een glooiende helling naar het water. Daar waar de cruiseschepen aanmeren is het weer een gewone kade. De overgang van het één naar het ander is op een logisch vloeiend verlopende wijze vormgegeven. . Drie heldere scharnierpunten: Daar waar de trappen en de kade elkaar ontmoeten en bij het Besiendershuis, waar de kade de trap het groen balkon op ontmoet. Het derde scharnier: het eind van de Grote straat staat hier niet op. . De Romeinse cijfers van Berkulin hebben een heel precieze plek! Helderheid, eenvoud. logica. Dit beloofde wat!
Dit ziet er verrassend uit! Overzichtelijk, rustig en groen! Een verademing vergeleken bij de chaos van de huidige situatie. De kade is over de volle diepte opgehoogd zodat de trap die nu voor de gevel langs loopt onder de gazons verdwenen is. De bomenrij aan het water is gerooid. Langs de gevel, op de hoogwaterlijn is een nieuwe bomenrij neergezet. Het basalttalud aan het water is vervangen door een trap over de volle lengte van de kade, waarop het goed zitten zal zijn. Bij de oude haven is een verlaagde plek gemaakt waar heel direct contact met het water en de haven mogelijk is. De weg ligt waar die nu ook ligt. Jammer dat deze prent niets laat zien van de verbindingen met de oude haven, de Ooy en de bovenstad. De bomenrij is wel erg dunnetjes! En al die terrassen met hun windschermen en parasols, die verstoren dit beeld toch wel! Voor de kade liggen meestal wel schepen! En niet het minst belangrijk: waar staan de Romeinse cijfers van Arie Berkulin?
De grote grasvelden van de opgehoogde kade worden licht hellend naar de weg en de waterkant gelegd. De weg ligt op de bestaande plek en nagenoeg op de bestaande hoogte.
Een piraten boot en een waterspeelplek zijn ergens in het gras neergelegd. Op de grasvelden en de weg staan een paar verspreide bomen. Arie Berkulin is op deze prent een stukje naar het Oosten verschoven, Zijn plek is niet helder bepaald, Hij valt bijna van de trap.
De Kade wordt niet verlaagd. De bomen worden verplaatst naar de gevel. Tussen de bestaande trappen worden grotere tredes neergelegd. Er zijn op deze foto geen schepen te zien, die liggen er meestal wel.
Is dit winst ten opzichte van de bestaande situatie?
Zeker wel, een goede zitgelegenheid aan het water, gras in plaats van asfalt, maar is dat voldoende om de investering te rechtvaardigen? Levert het een sterk beeld? Zit je lekker als je tegen scheepshuid aankijkt?
Door het rooien van de bomen aan het water en het ophogen van de kade wordt de ruimte van de rivier de kade op getrokken.
De brede ruimte die ontstaat tussen de gevel en de bomen krijgt een veel sterkere vorm.
Wordt hier een dicht opeenstaande dubbele bomenrij gesuggereerd? Dat zou heel fraai zijn, Een bosstrook op de hoogwaterlijn. Dát is nog eens een groene loper in 3D!
De ophoging van de kade, het weglaten van de auto’s en het langs de gevel zetten van de bomen zorgen voor een veel rustiger beeld. Alle verharding lijkt in één materiaal te zijn gedacht. Dat geeft ook rust. Het maakt wel nieuwsgierig wat dat dan worden gaat.
Die paar verspreide bomen staan verloren in de ruimte. Als er toch bomen moeten staan waarom dan niet de bestaande rij langs het water? De bomen langs de gevel zien er hier wel erg armoedig uit! Kan dat groen niet robuuster? Ari Berkulin is gelukkig teruggezet, al krijgt hij concurrentie van een boom. Deze kade houdt op daar waar de verbinding met de Ooy gelegd zou moeten zijn. Hier zien we weer de trappen zonder schepen als mooie lange horizontale lijnen, maar dat zal het dus niet worden. Hier zien we ook dat de kade een héél klein beetje ‘hol’ wordt gemaakt. De licht komvormige glooiing van de grasvelden resulteert in een hele lichte verlaging over een deel van de kade. Het lijkt een kostbare ingreep met minimaal resultaat. Trouwens: wat een ongelooflijk primitieve tekening is dit! Welke amateur heeft hier aan getekend?
Daar waar de Grotestraat en de kade elkaar ontmoeten is altijd een vitale knoop van de stad geweest. Hier kwamen de mensen en de spullen de Grotestraat af, om met de Gierpont de rivier over te steken. Het is het smalste punt op de kade. Er zit anderhalve meter hoogte verschil tussen de gebouwen en de kade. Dit zijn grote spanningen die aanleiding kunnen zijn voor schitterende ontwerp oplossingen.
Is alles ophogen en vlak trekken achter een keermuur en het toevoegen van een paar bomen wel voldoende voor nieuw leven op zo’n geladen plek?
Dit is de laatste prent in de presentatie van de gemeente. Een plattegrond omringd met beelden die niets met dit ontwerp van doen hebben. Wat een armoei!
Er ontbreekt een sterke ruimtelijke ambitie. Er is geen spannende vorm gevonden. Het is een enorme investering met een heel mager resultaat. De kade zoals die er nu bij ligt werkt. Het ziet er niet uit, maar het functioneert, min of meer. Waarom dat allemaal overhoop halen voor zo weinig winst?
Geachte gemeenteraad: Hou het geld in de zak en wacht op een betere gelegenheid om het uit te geven. Zeg tegen de provincie: “We hebben uw geld nu niet nodig. We kunnen er nog even niks behoorlijks voor kopen. Als we iets beters hebben kloppen we weer bij u aan”. Laat u goed adviseren over het formuleren van een scherp omschreven ruimtelijke ambitie. (Zoiets als: ‘Geef een betekenisvolle vorm aan de plek waar de rivier de stuwwal raakt, de oorsprong van onze stad, gebruik het stijgende en dalende water. Geef vorm aan de verbindingen met de Ooy, de Oude Haven, de westelijke kade, en de bovenstad. Geef vorm aan de drie knopen: Veerpoort, Besiendershuis, Groote straat.’) Schrijf op basis daarvan een prijsvraag uit onder Nijmeegs ontwerpers. Dan krijgt u een paar mooie plannen, die ook nog behoorlijk uitgetekend zijn.