Afgelopen week kwam ik langs het Circusterrein in Hatert. Van verbazing viel ik bijna van mijn fiets. Er worden op dit moment eengezinswoningen gerealiseerd. Dat was niet de reden van mijn bijna omvallen. Ik moest echt twee keer kijken eer ik het geloofde. De in aanbouw zijnde woningen hebben een schuin dak. Ik herhaal: een schuin dak. En dat in Hatert. Dat ik dit nog mag meemaken. Een verklaring.
Tijdens mijn werkzaam leven bij Portaal heb ik meegewerkt aan het opstellen en uitvoeren van het wijkontwikkelingsplan “Hatert onder de pannen”. De titel van deze toekomstvisie was niet toevallig. Hatert zat qua imago in slecht weer. Corporaties en bewoners vonden dat Hatert met een nieuwe visie opnieuw figuurlijk onder de pannen moest zijn. Maar ook letterlijk werden er pannen verwacht. En wel via woningen met een schuin dak en dakpannen. Dat was veel beter dan al die platte daken. Maar zo gemakkelijk ging dat niet. Wat heet. Ik zal het nooit meer vergeten. Stedenbouwkundigen van de gemeente hamerden er op, dat Hatert gerealiseerd is volgens de CIAM – gedachte. Deze architectuurstroming (Congrès Internationaux d'Architecture Moderne) uit de eerste helft van de 20e eeuw schreef voor dat de functies wonen, werken en recreatie strikt van elkaar gescheiden moesten worden. Hatert is daarom stedenbouwkundig gevormd tot wat het is: een verzameling van stempels met eenvormige woningen met platte daken. Veel wijken in Nederland zijn in de jaren ’50 en ’60 op deze wijze gebouwd. Dat kon in de jaren ’50 en ’60 wel zo zijn, maar de behoeften van woonconsumenten waren begin 2000 danig veranderd. Portaal wilde op het Circusterrein dan ook eengezinswoningen met een kap realiseren. Consumentgericht bouwen; niks mis mee. Maar dat was in de ogen van de afdeling Stedenbouw en de commissie Beeldkwaliteit onmogelijk. Alsof er een schunnige schuine mop werd verteld. Zo werd er in de commissie Beeldkwaliteit gekeken naar het ontwerp. Niks geen schuin dak. Twee lagen zonder kap en anders niks. Zo was het immers in 1950 bedacht. Dat woonconsumenten daar niet meer op zaten te wachten bleek uit de praktijk. De woningen met een plat dak werden niet verkocht. Het plan ging in de ijskast. Dankzij de crisis kwamen de plannen een groot aantal jaren niet tevoorschijn.
De crisis is voorbij. De plannen kwamen uit de ijskast. En wat dacht je wat? Er worden woningen gebouwd met een schuin dak. Bij navraag binnen de gemeente kreeg ik als antwoord dat het streng gereformeerd dogmatisch denken over stedenbouw en architectuur wat bijgesteld moest worden. Vanwege de dringende vraag uit de markt werd daarom een schuin dak met een beperkte hellingshoek goedgekeurd. Ik noem dit schuivende gemeentelijke panelen in een schuine hoek.
Vincent Cantrijn